We zijn weer in het beloofde land: Italië. Het land waar alles beter is: het weer, het landschap, het eten, de sfeer, de architectuur, het design, de auto’s, de schoenen, de kleding, de stijl, de misdaad organisaties, de taal, de mensen. Het is geen toeval dat het meest succesvolle wereldrijk ooit hier ontstond. Dat God, die christelijke welteverstaan, hier zijn huisvesting heeft geregeld. Dat de basis van onze huidige beschaving hier gelegd is in de Renaissance (waarom is dat eigenlijk een Frans woord??).
Maar over die zogenaamde beschaving gesproken. Hier in Puglia, de hak van Italië, leven ze op hun eigen vuilnisbelt. Overal waar je kijkt ligt vuilnis. Letterlijk elke parkeerplaatsje langs een weg is een soort van vuilstort. En ook hier waait het weleens…dus overal ligt plastic. En dan hebben we het nog niet over alle illegale chemische stort…
Het meeste geld kan je verdienen aan zaken die iedereen wilt hebben of die juist niemand wilt hebben. Dat laatste is hier een industrie geworden gestimuleerd door een corrupte overheid. Vervolgens leidt het 1 tot het ander en stort ook de gewone Giancarlo met de pet zijn oude matrassen langs de weg…want dat valt op: veel versleten matrassen…zouden de Italianen dan toch vaker…
Wat een zonde van zo’n prachtige omgeving. Want Puglia is schitterend en dan hebben we alleen nog maar het noordelijke deel ervan gezien.
Vorige episode verlieten we net Kroatië waar veel minder vuilnis op straat ligt omdat ze de nautische toeristen als zodanig behandelen en daarmee hun geld verdienen. We hebben geen zin om 20 mijl om te varen om officieel uit te klaren, dus AIS uit (Het nautisch elektronisch identificatie systeem) en koers naar Vieste.
Vieste is een stadje op de punt van Gargano. Dat is de “spoor” van de laars van Italië…die uitstulping net boven de hak. Het is in alles het tegengestelde van Kroatië. Dit is bijvoorbeeld onze “havenmeester”.
De haven is niet georganiseerd (of is het Italiaans georganiseerd?) en een verzameling van verenigingen en bedrijfjes die allemaal een eigen steiger hebben. Omdat we langer in Vieste willen blijven heb ik via de telefoon al een plekje onderhandeld bij “Ormeggi Vieste” van bovenstaande restauranteigenaar Giampietro. Na wat duwen en trekken in mijn beste Duolingo Italiaans, want hier in het zuiden spreken weinig mensen iets anders dan vloeiend Italiaans, is de prijs 50 euri per nacht inclusief elektra en water…dat is een derde van wat dit aan de overkant in Kroatië kost.
De reden dat we hier wat langer willen blijven is omdat Vieste een mooie basis is om Gargano te ontdekken. Het varen is langs deze kust anders dan Kroatië of Griekenland met duizenden eilanden en baaien. In Puglia is het meer van haventje naar haventje langs de kust. Mr.Bean2 is daarmee meer vervoermiddel en hotel dan “het speeltje”.
Vieste is schitterend. Een echt Italiaanse stadje op een kaap met natuurlijk bijbehorende Kathedralen, een niet te vermijden burcht en heel veel trappen.
Bijzonder langs de kust van Gargano zijn de eeuwenoude Trabucchi. Dit zijn grote houten bouwwerken op de rotsen met een soort van enorme hengels eraan. Via een ingenieus systeem van touwen en katrollen kunnen ze hiermee visnetten van ca. 30 meter in het vierkant te water laten en ophalen. Een soort van met je kruisnetje vissen maar dan in het groot. En voor de toeristen worden er schaalmodelletjes van gemaakt.
We huren natuurlijk een Panda voor een klein weekje toeren. Om te beginnen langs de Noordkust van Gargano eerst naar Peschici. Schitterend met wat Griekse invloeden.
Als we daar weg rijden op weg naar Vico en op een parkeerplaatsje stoppen voor het uitzicht zie ik letterlijk een oude man in de Panda voor ons stappen, in zijn achteruit zetten en zonder omkijken tegen onze geparkeerde Panda aanrijden. Kusje van de Panda’s zullen we maar zeggen. De oude man is nogal geschrokken. Als hij weer naar voren rijdt schiet het ingedeukte plastic van onze voorkant weer volledig in model. Op wat krasjes in de lak na niks te zien. Hij heeft wat meer schade aan achterbumper…maar die maakt sowieso al een “ervaren” indruk. Het uitzicht lijdt er niet onder.
Na een bezoek aan Vico di Gargano en Rodi rijden we rond het zoutmeer Lago di Varano. Allemaal fraai. Dan rijden we toevalligerwijs langs Grotta di San Michele. Laten we maar even gaan kijken. Er staan een paar Amerikanen met hun gids voor het hek. De Grot zou open moeten zijn…maar we zijn in Italië. Gelukkig heeft de gids al iemand gebeld en zijn we in blijde verwachting. En zowaar, na 5 minuten verschijnt danwel niet San Michele, maar de koster van deze kerk…want het blijkt een kerk. Vrij bizar als je de grot in loopt…
Een volgende Panda trip gaat midden door het natuurpark Gargano, door het oerbos Foresta Umbra naar Monte San Angelo. Daar blijkt dat Aartsengel Michael een populair figuur is in deze contreien. Hij schijnt hier verschenen te zijn aan diverse heilige types. Ter ere daarvan is in Monte San Angelo een Heiligdom gebouwd.
Wij natuurlijk even binnen kijken of hij thuis is. Blijk je hier uiteindelijk via diverse trappen ook weer in een grotkerk terecht te komen…waar net een mis aan de gang is. Zoals wel vaker hier, hebben ze voor de minder geletterden een stripverhaal van het geheel in de deur geboetseerd. Michael was er overigens zelf niet.
Dat is niet helemaal waar want naar goed Katholiek gebruik kan je in dit dorp in zo’n beetje elk winkeltje fantastische en zeer smaakvolle beelden kopen van Michael in actie.
Op de terugweg rijden we langs de Abbazia di Santa Maria di Pulsano. Een nog in gebruik zijnde Abdij. Indrukwekkend.
Bij het zoeken naar informatie over Gargano en Vieste stuitte ik op Marlou, een Nederlandse dame die hier woont en reizen samenstelt, mensen gidst etc. Zie venividivieste.nl voor meer informatie. Helaas was zij niet in Vieste toen wij er waren maar ze kent het gebied op haar duimpje, kent de juiste mensen en spreekt nog beter Italiaans dan ik. Ze heeft ons een paar mooie tips aan de hand gedaan. Eén daarvan was een bezoek aan een Masseria, een soort van versterkte boerderij die vroeger ook handelsposten waren.
Bij Masseria Sgarazza gaan we bij Pietro en familie lunchen…en veel authentieker wordt het niet. Dat begint al bij de weg, of liever gezegd het ontbreken daarvan. De Panda redt het net. We krijgen geweldig eten…maar geen keuze…gewoon met de pot mee. Dat geldt ook voor de wijn. Alles komt van eigen grond. En terwijl je daar zit te eten gebeurd er van alles om je heen zoals een koe die over het hek springt en even polshoogte komt nemen. Mooie ervaring bij mooie mensen!
Je kan niet in Gargano zijn geweest zonder een hike te doen…zeggen ze. En zoals een goed hiker betaamt ga je eerst een uur in de auto zitten om dan te gaan lopen. In ons geval naar Abbazia Monte Sacro. Het is al dagen reteheet en wij plannen dit soort zaken meestal rond het middaguur…en deze hike is een stevige berg op.
Zelfs ik moet toegeven dat het een mooie omgeving is en de verlaten en overgroeide ruïnes van de abdij die we op de top tegenkomen vormen een behoorlijk surrealistische omgeving. Bijzonder!
Als grande finale van Vieste en om Belinda’s verjaardag te vieren gaan we eten bij het chique Al Dragone. Dit fine dining restaurant zit in de catacomben van de grote Kathedraal die boven op Vieste staat. Het wordt een bijzondere ervaring. Niet door de kwaliteit van het eten maar het theater van de eigenaar en eerste ober. De eigenaar heeft letterlijk de stem van Marlon Brando als Don Vito Corleone…en vind ook weinig anders belangrijker dan zichzelf, een onderwerp waar hij graag over praat. De oudere ober maakt de indruk al wat Grappa’s genuttigd te hebben. Memorabel!
We verlaten het mooie Vieste maar niet voordat Giampietro zijn steigers heeft gedesinfecteerd met een enorm apparaat met natuurlijk een oorverdovende 2-takt motor erop. Het doel van dit alles is wat onduidelijk…of het moet zijn dat elke Italiaan gewoon behoefte heeft aan het geluid van een overbelaste 2-takt motor.
We zijn nog van plan wat te gaan ankeren bij de fraaie grottenkust ten zuiden van Vieste. Helaas is deze kust nogal open en staat er een verkeerde wind om een beetje rustig te liggen. Dus door naar Manfredonia. Daar hebben we in de Marina een plaats geboekt voor 2 maanden omdat we hier de boot 1,5 maanden gaan achterlaten.
Door een combinatie van een vroegere oversteek uit Kroatië en het niet kunnen ankeren, zijn we hier ruim een week vroeger dan gepland. De Marina del Gargano is alles wat je ervan verwacht: mooi, nieuw, prima ligplaatsen…maar een beetje sfeerloos. Prima om de boot veilig achter te laten maar minder om te verblijven.
Alle tijd dus om een Panda te huren en wat verder Puglia in te trekken. De eerste stop bij een Romeinse arena in Lucera is al een bijzondere. Als we door het hek lopen naar de biglietteria staat daar een bejaarde man en vrouw die ons vertellen dat we alleen kaartjes online kunnen kopen maar dan wel een fiscaal nummer nodig hebben. Scusa! …maar wij zijn Nederlanders en hebben geen fiscaal nummer in Italië. Dan kunnen we geen kaartjes kopen maar mogen wel even naar binnen… Om een groot denker te citeren: Rare jongens die Romeinen!
Als ik vervolgens nietsvermoedend het veld betreedt en wat sta te fantaseren dat ik eigenlijk Russel Crowe als de Gladiator ben, komt er iemand snel op me af lopen…en realiseer ik me dat ik mijn schild en zwaard ben vergeten. Blijkt gelukkig iemand van de Italiaanse omroep RAI5. Ze zijn filmopnames aan het maken voor een documentaire. Ik biedt direct mijn Gladiator skills aan voor wat actie shots…maar helaas heeft hij liever dat ik zo snel mogelijk uit beeld verdwijn… Ik mompel nog iets over discriminatie, #metoo en dat ik me ook sexueel geïntimideerd voel…dat schijnen ze in de media wereld inmiddels gevoelig voor te zijn…maar het mag niet baten.
Dit alles doet overigens weinig af aan de site zelf die absoluut indrukwekkend is!
Een volgende trip gaat naar Monte Vulture. Een oude vulkaan met wat kratermeren. Omdat de meeste Italianen net zo’n hekel hebben aan omhoog lopen als ik, kan je hier de meeste hikes met de auto doen. Zeker als het een huurauto is. Fantastisch!
De meren zijn fraai en er staat natuurlijk een nog actieve abdij. Als we daar even binnen kijken stuiten we op een hele verzameling miniaturen van allerlei kerken in Italië die door de Monniken in elkaar zijn geknutseld. Ik vraag me dan direct af hoeveel figuurzaagjes hierbij gebroken zijn en, nog belangrijker, of Hij op zo’n moment ook krachtig wordt aangeroepen. In ieder geval een geruststelling dat ze druk zijn met andere zaken dan waar ze bekend om staan…
In Ascoli Satriano gaan we die middag wat eten in wat een erg leuk tentje in de gewelven van de burcht. Speciaal voor de ongelovigen heeft Nonna de verschillende soorten pasta op een plankje gelijmd zodat ze ze kan uitleggen…en ze hebben ook nog “mijn” doos met wijn…die ze niet willen verkopen.
Als we op de terugweg op zoek zijn naar de archeologische site van Herdonia, het Pompeï van Puglia, komen we wederom in een boeiend Italiaans tafereeltje terecht. Op de plek waar Google roept dat we van de weg af moeten zien we alleen wat vervallen krotten en een half openstaan boerenhek. We waren er al voorbij gereden, maar keren toch maar even terug om te kijken.
Als we wat staan te dralen bij dat hek komt Swiberto (Italiaanse Swiebertje) naar buiten en begint zijn hele levensverhaal te vertellen dat eindigt in het feit dat ze de beste olijfolie ter wereld verkopen en dat hij zich verontschuldigd dat ze het gras niet gemaaid hebben rond de opgravingen…we zijn dus op de goede plek. Swieberto doet het hek open en wij rijden naar binnen. Het is goed te zien dat er een indrukwekkend stadsplan nog intact ligt…maar het is volledig overwoekerd. Hier heeft al jaren niemand meer wat aan gedaan.
Als we op de terugweg weer even stoppen bij Swiberto om mogelijk wat olie te kopen (die is hier erg goed en we staan midden in een enorm veld met olijfbomen), moeten we mee naar binnen komen. Daar ontmoeten we ook zijn moeder. Ondanks dat ze in een dump leven begrijp ik uit het verhaal dat Mama de eigenaar is van de tig hectare Olijfbomen en onder andere ook het schitterende grote maar eveneens verwaarloosde huis dat er staat. De hele opgraving van Herdonia ligt ook op hun terrein en er staan een paar dure motorfietsen voor de deur. Het hele verhaal hoe ze zo zijn afgegleden is niet duidelijk geworden (mijn theorie is een dispuut over de opgravingen), maar erg lieve mensen die ons vervolgens 2 liter mooie olijfolie meegeven als geschenk…en aan ons dus ook al niks verdienen.
En dan moeten we het toch even hebben over Padre Pio. Een in 1968 overleden Pater en Bischop die in 2002 heilig is verklaard. Deze man is nogal aanwezig in dit deel van Italië. In elke souvenir shop kan je een beeldje van hem kopen. Belinda heeft nu zelfs een kerstbal met zijn beeltenis. De man was vooral beroemd als Stigmatist Tegenwoordig is iedereen tegen stigma’s maar nog niet zolang geleden kon je er heilig mee worden verklaard. In dit geval staat het voor iemand die wonden en pijnen vertoond van de gekruisigde Jezus. Gaatjes in je handen en voeten enzo…klinkt meer als gaatje in je hoofd, maar ze zitten hier niet op mijn opinie te wachten.
Voor deze man die soberheid en armoede predikte is dit kerkje neergezet. Let in de laatste foto even op het beeld van de Padre op een pleintje omringd door meuk shops die alleen maar Padre Pio ellende verkopen…en hier worden dus bussen uitgeladen met mensen die dit in stand houden…evenals wij met onze kerstbal…
Een tripje langs de kust naar het zuiden brengt hoogtepunten als Barletta en Trani. In Barletta moest het bronzen beeld van Hercules, dat hier in zee is gevonden, aan een onderzoek door Belinda worden onderworpen. De foto’s spreken voor zich.
Door het binnenland terug komen we langs Castel del Monte en veel Italiaanser wordt het niet. Dit uit de twaalfde eeuw stammende kasteel is de ultieme uitvoering van “form over function”. Het kasteel heeft geen enkel nut als kasteel. Het staat op een plek waar je niks wilt verdedigen. Het heeft geen gracht of andere defensieve attributen. Het is niet bewoonbaar want het heeft geen keuken, geen houtopslag, geen stallen, geen ontvangst- of ridderzaal etc.
Het is echter als volmaakte octogoon verschrikkelijk mooi. De gulden snede is overal toegepast. Het hoofdportaal wordt als perfect voorbeeld daarvan gezien. Het hele gebouw is een zonnewijzer en volgens recent onderzoek een perfecte astronomische kalender.
Na zo’n hoogtepunt kan de volgende trip alleen maar naar het hoogtepunt van Puglia, Matera gaan. De stad van de Sassi, de grotwoningen. Net als in Cappadocia, zie episode The more you see, the less you know, woonden de mensen hier in zelf uitgehakte grotwoningen in de tufsteen. Voor die grotwoningen zijn gevels gebouwd. En net als in Cappadocia zijn het niet alleen woningen maar ook heel veel kerken, stallen, opslag etc.
Door het feodale stelsel dat hier tot ruim in de 20e eeuw gebruikelijk was, leefden mensen hier tot in de 50er jaren onder erbarmelijke omstandigheden in een soort van open riool in vochtige grotten waarin ook de dieren leefden. Dit was de armste streek van Italië in die tijd en niet meer te handhaven. Door een wet in 1952 kregen mensen de mogelijkheid om hun grotwoning te verlaten en aan de overheid te geven. In ruil kregen ze een nieuw appartement in de blokken die buiten Matera zijn gebouwd. Bijna iedereen deed dit en Matera werd een Ghost-town. In de jaren tachtig begon men brood te zien in het toeristisch ontwikkelen van deze stad…en dat dat succesvol is, is een understatement. De enkele familie die vast heeft gehouden aan zijn grotwoning is nu rijk en danken opa en oma voor hun wijze beslissing.
En over wijze opa en oma’s gesproken. Deze hebben nog een aantal boot klussen te doen voordat we via Bari vrijdag as. naar Nederland vliegen. Natuurlijk is het leuk daar iedereen weer te zien, maar we gaan natuurlijk vooral voor kleinzoon James!
Cheers, André
wat een geweldig verhaal met de prachtige duidelijke foto”s over het land en geschiedenis. TOP, wat hebben jullie veel gezien.
Dank je Chantal!