“Heeft u een Engels boek over Ataturk?” vraag ik een oude dame in een boekwinkeltje in Kas. Ze wijst naar een aantal boeken terwijl ze heel emotioneel wordt en begint te huilen. Het is duidelijk dat het onderwerp haar raakt en ze het mooi vindt dat een vreemdeling over Ataturk wil lezen. Ik vraag haar waarom ze zo emotioneel wordt. “Dat komt door wat er nu gebeurd in Turkije. Ze maken alles kapot wat Ataturk heeft opgebouwd”. Deze lieve, oude, gestudeerde en goed Engels sprekende vrouw is geen incident.
Als we de volgende dag bij de Manager van de Marina in Kas aan de thee zitten en ik noem hem dit voorval, zitten we daarna een half uur aan een oratie vast waarbij allerlei boeken tevoorschijn komen en weten we daarna alles van moderne Turkse geschiedenis. Na een uurtje concludeert hij zelf ook “Maybe I talk a bit too much”…leuke vent.
Dezelfde avond zitten we een lekker visje te eten op een terras. Naast ons zit een jong Turks stel waarmee we aan de praat raken. Ze wonen in Ankara en zijn hier op vakantie. Hij is Aerospace engineer, zij is aan het promoveren aan de Universiteit in Psychologie. Hij heeft een aanbieding van ASML in Eindhoven en ze zitten al weken te dubben of ze gaan emigreren. Een belangrijk ingredient in die beslissing is de verkiezingsuitslag. Daar hebben ze op gewacht om de knoop door te hakken…en de uitslag duwt ze naar Nederland…
Voor ons is het moeilijk voor te stellen hoe diep politiek ingrijpt in het leven van normale mensen. Wij kunnen oeverloos zeiken over Rutte’s Alzheimer, Wilders’ peroxide, Pechtold’s huisvesting, Halbe’s doorgeslagen Russische fantasieën, Jesse’s Genuine Fake of Femke’s draaikonterij…maar het raakt ons niet echt… Het is een amusementsvorm geworden van het type slapstick: je weet al wat er gaat gebeuren, maar het is toch vermakelijk om naar te kijken.
Deze week merkte ik indringend dat dat hier wat verder gaat. Hier betekent een keuze voor Erdootje dat je winkel op de fles gaat omdat er geen toeristen meer komen, of dat je familie in de bak zit omdat ze iets verkeerds gezegd hebben, of dat je geen alcohol meer mag schenken omdat je mag genieten van een schreeuwende leip op een torentje en je daar met je zaakje te dicht bij zit, of het uitmoorden van jouw volk ontkent wordt, of het onderwijs van je kinderen terug wordt gedraaid naar Middeleeuwse inzichten… Omdat het ECHT ergens over gaat, is het militanter. Als je weet dat je over de kop gaat bij een bepaalde verkiezingsuitslag ben je misschien bereid er iets harder voor te vechten.
Tuncay, de marina manager, zei het mooi. Wij (de hogere, geschoolde klasse) hebben het aan onszelf te danken wat er nu gebeurd. We hebben “de armen/ongeschoolden” altijd weggezet als dom en “die doen er niet toe”. Erdo heeft dat heel goed begrepen en maakt daar briljant gebruik van. “Like Hitler” zei het oude boekwinkeldametje…en ik denk dat ze gelijk heeft… Daarvoor hoef je niet zo ver. Luister even naar de 1-celligen op het Mercatorplein of in Rotterdam en je weet hoe makkelijk het is een domme menigte in beweging te krijgen.
Je zou er bijna serieus van worden! Vrees niet, daar is wel wat meer voor nodig dan ouwe snorremans. Dat geldt ook voor dit prachtige land dat al heel wat despoten en ander tuig heeft overleefd en er zichtbaar alleen maar beter van geworden is.
We waren vorige week net aangekomen in Kalkan, een leuk stadje met klein stadshaventje. Het probleem met die stadshaventjes is dat die meer en meer worden ingenomen door toeristen Gullets die daytrips aanbieden. Wij kwamen ca. 10:15 de baai van Kalkan invaren en moesten ons door een heel leger uitvarende daytrippers worstelen die allemaal bedacht hadden om 10:00 uit te varen. We moeten in deze haven ons eigen anker gebruiken. Omdat het allemaal niet zo groot is, vaar ik tussen 2 kleine gullets aan onze overkant en laat daar – onder goedkeurende blikken van de Gulletschippers – ons anker vallen. Dat ziet er wat vreemd uit maar is de enige manier de kruisende ankerkettingen een beetje uit elkaar te houden. Vervolgens achteruit met de bips tegen de kade waar de havenmeester ons al welkom staat te heten.
Kalkan is een soort Britse enclave. Bijna alleen maar Engelse toeristen die hier ook vaak huizen hebben. Prijzen veelal in Sterling…beetje vreemd…maar erg leuk – beetje arti-farti – plaatsje. De volgende dag komen Tony en Linda binnenvaren op hun Amel zeiljacht. Dit is een Iers stel dat we een paar weken geleden voor het eerst tegenkwamen in Fethiye. Leuke mensen. Na een preek van Tony over Guinness wil je eigenlijk alleen nog maar Guinness drinken want het is eigenlijk overal goed voor…maar bijna niemand in de wereld kan het goed inschenken…Tony gelukkig wel.
We huren hier een Fiat Egea. Ik heb wel eens verteld dat in Turkije veel jongeren nog in een Tofas rijden…een soort van Fiat 131 uit de jaren 70. Het blijkt dat de productieplant van Fiat in Bursa Tofas heet en nu gewoon Fiat modellen maakt. De nieuwste heet dus Egea (ik neem aan naar de Egeïsche zee)…weer zo’n model dat wij niet kennen.
We gaan naar Xanthos. Dit was 1 van de belangrijkste steden uit het Lycische verbond. Ook hier weer diverse beschavingen goed herkenbaar. We lopen tegen een oud baasje aan die al honderd jaar de bewaker is en ons spontaan begint rond te leiden. Hij spreekt een begrijpelijke mix van Engels en Duits “No school, all practical” en wekt de oude stenen tot leven voor ons. Het Romeinse zwembad met kleuterbadje ernaast, de Lycische Sarcofaag op pilaar, de mozaïek vloeren, de Byzantijnse kerk en de verhalen van de massale zelfmoord die de vrouwen en kinderen van deze stad pleegden toen de Perzen en later de Romeinen onder leiding van Brutus (yep, die van et tu Brute) de boel kwamen veroveren.
Een paar km verder is nog een bijzondere opgraving: Letoon. Dit is geen stad maar het religieuze en sociale centrum van Lycië geweest. Hier dus alleen een Arena en tempels gewijd aan Leto en haar 2 kinderen Artemis en Apollo…ietwat buitenechtelijk verwekt door Zeus. Verder nog wat baden uit de Romeinse tijd want de keizers wilden graag vereenzelvigd worden met de goden.
Opvallend op dit soort sites is dat er nog heel weinig gedaan is aan de opgravingen en eventuele reconstructie. Er is simpelweg veel teveel, maar het blijft bizar dat als je hier rondloopt en even wat modder weghaalt je op een stuk mozaïek o.i.d. stuit.
In de haven komen we een Nederlandse vriendengroep tegen op een catamaran. Inmiddels zijn ze achterin de 30 en huren elk jaar met zijn allen een boot hier. Mooie traditie. De meeste zitten in de IT en ze hebben een app ontwikkelt: Moorspots. Goeie app die een soort van Tripadvisor moet worden voor havens en ankerplaatsen. Erg leuk om het enthousiasme hieromheen te zien. Zeker toen ik probeerde de boel een beetje door te zagen.
Van Kalkan is het een kort stukje naar Kas. Dit heeft een zelfde soort stadshaventje maar ook een grote marina net buiten de plaats. Normaal zouden we naar de stadshaven gaan, maar we willen de marina onderzoeken als plaats om een langduriger contract mee aan te gaan om Mr.Bean2 achter te laten als we weer naar NL gaan, om te beginnen eind Augustus voor Senna. Het is een, typisch Turkse, schitterende glimmend en nieuwe marina met van alles om de haven waaronder 2 restaurants, een beachclub met zwembad, een supermarkt, alle zaken voor de boot variërend van een zeilmaker tot motoronderhoud etc… Erg fraaie maar kunstmatige omgeving. Gelukkig is het plaatsje op 10min lopen en dat is erg leuk.
Bij een eerste verkenning hebben we gelijk een aantal bijzondere ontmoetingen waaronder het dametje in de boekenwinkel, maar ook deze meneer die zich zo’n beetje voor onze elektrobrommers gooit. Hij zorgt voor de grote hoeveelheid katten hier en zoekt daarvoor een bijdrage. “Netherlands people always nice, last NL man gave 100 euro”…tuurlijk… Mooie man en van Belinda mag ik natuurlijk niet verder zonder hem wat te geven voor alle katten die hier liggen.
Het blijkt dat we net in het lange weekend vallen dat er een festival is in Kas. Veel thuishobby meuk, parades en traditionele (lees: niet om aan te horen doedelzakachtige) muziek, maar ook een zwemwedstrijd van Meis – de Turkse naam voor het Griekse eiland Kastelorizo voor de kust – naar Kas. Dat is wel heel dichtbij maar nog steeds een kilometer of 5 over open zee zwemmen…ik heb afgezien van deelname…
We concluderen dat Kas een prima optie is om de boot wat langer te laten: mooie omgeving, erg leuke levendige plaats, leuke mensen en erg mooie Marina. Dat zal er in de wintermaanden allemaal wat minder uitzien maar dat geldt overal. We gaan ook nog in Finike kijken maar eerst steken we even over naar Griekenland: het kleine en bijzondere eilandje Kastelorizo.
Daarover, de verdere reis en het bezoek van vrienden René Boerdam en Babette Bakker (met de auto!) volgende keer meer.
Cheers, André